Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός επιδιώκει μια συνομιλία ηθοποιών - κοινού σκηνοθετώντας το <<Χιροσίμα, αγάπη μου>> της Μαργερίτ Ντιράς στο θέατρο Σημείο

<< Η ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ ΔΙΝΕΙ ΤΟΝ ΤΟΝΟ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ>>

Συνέντευξη στη ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ

Ο Νίκος Διαμαντής, ιδρυτής και σκηνοθέτης του θεάτρου Σημείο, προσεγγίζει αυτή τη φορά μια ιστορία καταστροφής, συντριβής και απόλυτου έρωτα με το <<Χιροσίμα, αγάπη μου>> της Μαργκερίτ Ντιράς. Μεταφέρει στη σκηνή αυτή τη σύντομη συνάντηση μιας γυναίκας κι ενός άνδρα, με φόντο την πόλη - σύμβολο. Και επιδιώκει μια συνομιλία ηθοποιών-κοινού με μια παράσταση που θέλει να έρθει κόντρα στη μετριότητα της εποχής, όπως λέει.

Ποιά στοιχεία σας τράβηξαν στο <<Χιροσίμα,αγάπη μου>>;

Το κείμενο της Ντιράς και η ιστορία του ζευγαριού, με αυτόν τον οριακό έρωτα, τον έρωτα που σε κάνει να μετατοπίζεσαι, τον έρωτα που ξέρεις οτι θα τελειώσει. Επίσης ο χώρος που επιλέγει να το κάνει όλο αυτό είναι τόπος απόλυτης καταστροφής, απόλυτου κακού. 

Ο συνδυασμός αυτών των δύο δίνει,κατά τη γνώμη μου, μια σοφία σε αυτό που συνέβη, σε αυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του Αλέν Ρενέ, μια στιβαρότητα, μια απλότητα. Με αυτό ήθελα να συνομιλήσω, με αυτήν την τανία, όχι μόνο με το κείμενο. Έχω καταπιαστεί ξανά και με την Ντιράς, και με τον Ρενέ κι ήθελα να επανέλθω στην απλότητα και την υγεία που έχει η χειρονομία της συνύπαρξής τους>>.

Πώς το διαχειρίζεστε;

<<Είχαμε μια θεματική πολύ ισχυρή, την οποία προσπάθησα να μετατοπίσω απέναντι σε οτιδήποτε μου αρέσει και προσπαθώ να κάνω σήμερα στο θέατρο. Προσπαθώ να έρθω αντιμέτωπος με όλον αυτό το θόρυβο. Υπάρχει ένας τρομακτικός θόρυβος και στον τρόπο που δημιουργείται ένα καλλιτεχνικό γεγονός. Όπως επίσης ήθελα να σταθώ απέναντι και στους όρους με τους οποίους ο θεατής εισέρχεται σε αυτό. Ήθελα να ψάξω να δω πόσο απλό και καθαρό είναι, πόσο γυμνός και αληθινός μπορεί να είναι ο θεατής και ο ηθοποιός σε μια συνύπαρξη. Τους έφερα πολύ κοντά, έφερα την ιστορία πολύ κοντά, την απογύμνωσα από όλα τα θεατρικά τετρίπια για να πάω στο κέντρο της ανθρώπινης ψυχής.  Ποιο είναι αυτό; Ο τρόπος που μπορούμε να μεταφράσουμε τις σιωπές ανάμεσα σε δυο ερωτευμένους, τον πόθο δυο εραστών που ξέρουν πως θα χωρίσουν>>.

Μια ιστορία καταστροφής; 

<<Ναι, η καταστροφή αποτελεί το κύριο μοτίβο. Μέσα στην παράσταση υπάρχει μια διαρκής αναφορά στην καταστροφή. Η γυναίκα αυτή έχει ζήσει έναν τρομακτικό προηγούμενο έρωτα που την οδήγησε στο απόλυτο μηδέν και τώρα ζει έναν δεύτερο. Με φόντο τον πόλεμο, τον διαρκή πόλεμο του πόθου. Έρωτας είναι ο πόνος του πόθου και ο πόθος του πόνου. Να ζεις με κομμένη την ανάσα τι άλλο;>>

Σας γοητεύει η γραφή της Ντιράς;

<<Είμαι λάτρης της Ντιράς, μου αρέσει ως γυναικεία γραφή αλλά κυρίως σαν μια τολμηρή ερωτική γραφή. Είναι μια μεγάλη μορφή στον τρόπο που στέκεται και αντιμετωπίζει τα κυρίαρχα στερεότυπα. Κι αυτό ασκεί μια τεράστια γοητεία. Και το ''Χιροσίμα, αγάπη μου'' κατεδαφίζει τα στερεότυπα. Υπάρχει μια παρουσία Ντιράς στην παράσταση που μεταφράζει και σχολιάζει διαρκώς αυτό που συμβαίνει ανάμεσα στα δυο πρόσωπα μαζί με την εισβολή του πολέμου. Ένας πόλεμος που με έναν διαφορετικό τρόπο μάς υπενθυμίζει τη φρίκη και την απόλυτη καταστροφή του τι σημαίνει Χιροσίμα>>.

Είναι και σήμερα ο έρωτας πόλεμος;

<<Νομίζω πως είμαστε πολύ πιο αδύναμοι. Πάντα είναι γοητευτικός ο έρωτας της μιας βραδιάς, της απόλυτης καταστροφής, ο απαγορευμένος...Αλλά ξέρουμε πολύ καλά ότι στην εποχή μας, στην εποχή των δικτύων της φλυαρίας, του θορύβου, την εποχή που όλοι μιλάνε ακατάπαυστα, υπάρχει μια μετριότητα. Κι αυτή η μετριότητα καταστρέφει τον ουσιαστικό έρωτα. Θεωρώ οτι η μετριότητα είναι το κυρίαρχο στοιχείο στην εποχή μας, δίνει τον τόνο. Ακόμα και τα συναισθήματα μπορεί να είναι μέτρια.>>

Τι εννοείται; 

<<Στην εποχή μας αναζητούμε με πάθος μεγάλες ταχύτητες και αγωνίες, μετατοπίζοντας τα σύνορα είτε στον σεξουαλικό προσανατολισμό είτε στις σχέσεις, συναισθηματικές, ερωτικές, στο απαγορευμένο. Αλλά ο τρόπος που το κάνουμε δείχνει μια επιπολαιότητα. Στερούμε τον εαυτό μας απο την απόλαυση του χρόνου που πρέπει να δώσουμε για να μπορέσουμε να δώσουμε να ζήσουμε σε βάθος αυτές τις μετατοπίσεις. Οι κοινωνικές συμβάσεις μετατοπίζονται, θεσμοί κριτικάρονται, σχέσεις ανανεώνονται, πλουτίζουν, μας κάνουν πιο κινητικούς. Αλλά όλα αυτά δεν δημιουργούν, κατ' ανάγκην, ποιότητες. Υπάρχουν ποιότητες που θέλουν χρόνο για να ανθήσουν.>>

Πως βλέπετε την ιστορία του θεάτρου; 

<<Νομίζω οτι δείχνει μια υγεία , βγαίνοντας από την πανδημία. Βγήκε μια φορά, όπως και οι νέες γενιές , δίνοντας έναν τόνο ζωής στην πραγματικότητα. Από την άλλη, περιμένω τους θεσμούς να στηρίξουν τις υγιείς προσπάθειες των νέων-υπουργείου, εποπτευόμενοι φορείς. Να δώσουν χώρο και χρόνο σε όλες τις πραγματικά νέες απόπειρες στο θέατρο.Αυτή τη στιγμή γίνονται και δοκιμάζονται πολλά. Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στη σημείο να δούμε τα αποτελέσματα, βλέπουμε ηφαίστεια, δεν έχουν ακόμη κατακαθίσει. Η τέχνη είναι ακατανόητη και αυθάδης, πρέπει να της δώσουμε χρόνο. Τώρα βλέπουμε την αυθάδεια>>.

Έχετε περάσει απο δημόσιες θέσεις, της έχετε διεκδικήσει. Ποια είναι η γνώμη σας;

<<Βλέπω ότι γίνονται τρομερές προσπάθειες ανανέωσης και ισορροπίας, για να δοθεί ένας καινούργιος τόνος στο θέατρο των εποπτευόμενων φορέων. Οι δειυθυντές είναι φανερό οτι προσπαθούν. Και είναι εύκολο να κάνεις κριτική όταν ορισμένα πράγματα όπως τα οικονομικά, είναι καθηλωμένα. Χρειάζονται δυο θητείες για να μπορέσει να γίνει ένα έργο. Βλέπω το θέατρο να προχωρά μπροστά, να περνά σε νεότερα χέρια>>.

Ο νεότερος είναι και καλύτερος;

<<Όχι απαραίτητα, αλλά πρέπει να δοκιμαστεί για να γίνει καλύτερος. Χρειάζεται κυρίως μια υγιής σχέση ανάμεσα στις γενιές και όχι να γίνεται από μια κλειστή ομάδα ανθρώπων, όπως συναίβαινε. Το θέατρο ανανεώνεται από το ποτάμι που έρχεται από τις νέες γενιές-και είναι τολμηρό όταν δίνει δημιουργικό βήμα σε αυτές τις νέες γενιές. Και όχι μόνο στα μικρά θέατρα αλλά και στα μεγάλα - στα κρατικά, στο Φεστιβάλ. Γιατί να μη δώσουμε σε έναν 25άρη τη δυνατότητα ακόμα και να αποτύχει. Από την άλλη, έχουμε ώριμους και έμπειρους για να συνομιλήσουν με το καινούργιο>>.

Όπως και στο θέατρο σας με το σκηνοθέτη και γιο σας, Αλέξανδρο Διαμαντή;

<<Ο γιος μου έρχεται με δύναμη. Γεννήθηκε και έζησε μέσα σε αυτό το θέατρο, σπούδασε, πρόσφατα έβγαλε βιβλίο, κάνει διδακτορικό, έκανε επιτυχία με τον ''Ντον Ζουάν''. Η συνέχεια είναι κάτι το αναπόφευκτο και το φυσικό. Το θέατρο είναι τσαγκαρική, κόπος, μόχθος, που μέσα απο τη διαχείριση των ανθρώπινων σχέσεων περνάει απο πρόσωπο σε πρόσωπο. Ο γιος μου θα επιλέξει αλλά νομίζω ότι είναι ήδη μέσα. Σαν ροή...>>.

 

Σκηνοθεσία- δραματουργία Νίκος Διαμαντής

μετάφραση Χρήστος Χρυσόπουλος

σκηνικά - κοστούμια Άση Δημητρολοπούλου

Παίζουν : Ιωάννα Μακρή, Όμηρος Πουλάκης, Ελίνα Παπαθεοδώρου, Βαγγέλης Ρόκκος. 

Παραστάσεις: Παρασκευή-Σάββατο (20.30) Κυριακή (19.30)